Kilka dni temu na zmurszałym pniaku drzewa liściastego, wśród mchów znalazłem jakiś gatunek z rodzaju Lamproderma. Po czym można rozpoznać gatunek? Czy cechy w starym kluczu Krzemieniewskiej są dla tego rodzaju aktualne? Proszę znawców o rady i wskazówki co do oznaczenia.

Obserwowałem pod mikroskopem trochę cech i co ustaliłem:
1) podsada dochodzi mniej więcej do połowy zarodni i raczej nie rozgałęzia się (wg klucza Krzemieniewskiej wyklucza do najczęstszą L. arcyrionema)
2) zarodniki kuliste, brązowe, widać pod mikroskopem jakieś ich drobne punktowanie pod pow. 500x, ale szczegółów urzeźbienia nie widać.
3) trzonki zarodni dłuższe od nich, ale niewiele, do (1)1,5(2)x
4) iryzacja ściany zarodni na niebiesko/szafirowo "metalic"
5) zarodnie w miejscu gdzie stykają się z trzonkiem są lekko wpuklone do wewnątrz

Fotografie
1. włośnie przejrzałych zarodni (to już w domu) na łodyżce mchu, widać trzymające się jeszcze iryzujące resztki ścian zarodni

2. dojrzałe zarodnie na żywym pędzie przetacznika ożankowego Veronica chamaedrys

3. dojrzałe zarodnie na liściu dębu ze ściółki

4. dojrzałe zarodnie na liściu klonu zwyczajnego ze ściółki

odgrzeję: a czy klucz Krzemieniewskiej jest w większości nadal aktualny, np. jeśli chodzi o ujęcia gatunków? Jest już bądź co bądź leciwy.

Klucz Krzemieniewskiej to jeden z najbardziej przystępnych "elementarzy", zwłaszcza dla początkujących w rozpoznawaniu śluzowców...
Schodki zaczynają się dopiero gdy chodzi o szczegóły... wtedy trzeba korzystać z dodatkowej literatury:
http://slimemold.uark.edu/index.htm
http://www.hiddenforest.co.nz/slime/family/cribrariaceae/cribrariaceae.htm#home

To na początek - jak uda Ci się to opanować, będziesz mógł powiedzieć, że czegoś się nauczyłeś. Mnie się wydawało, że już sporo umiem, a jednak, co widać na Forum, Piotrek Ch. ma ten materiał lepiej opanowany, czego mu serdecznie zazdroszczę...

W rodzaju Lamproderma wazne sa takie cechy jak:

1. Sciana (peridium) - moze zanikać małymi kawałkami, lub odrywać się większymi płatami i wtedy jest +/- trwała. Jeśli zanika małymi kawałkami, wóczas końce włośni mają kształt lejkowaty, co ładnie widać pod mikroskopem. Jeśli odrywa się dużymi kawałakami, czyli jest +/- trwała (jak w przypadku okazów ze zdjeć), wówczas końce włośni są ostre. Gatunki, których ściana zanika małymi kawałkami należa już właściwie do innego rodzaju, ale ten rodzaj jest jeszcze nie opisany.

2. Zarodniki - ważna jest wielkość zarodników, urzeźbienie ich powierzchni (najczęściej są pokryte kolcami lub brodawkami) oraz kolor, mogą być jaśniejsze z jednej strony.

3. Włośnia - kolor włośni, może być ciemna, brązowa i tylko zakończenia ma jaśniejsze, lub jasna na całej długości. Może być delikatna lub sztywna. Cechy włośni są najtrudniejsze do oceny, jeśli nie ma się innych gatunków do porównania.

4. z cech markoskopowych ważne jest, czy zarodnie są siedzące, czy mają trzonek, ważny jest kolor zarodni, ksztalt. U niektórych gatunków mogą być obecne igiełkowate kryształki na powierzchni ściany, widoczne pod lupą.

Niestety, klucz do gatunków z rodzaju Lamproderma w monografii Krzemieniewskiej jest juz dość nieaktualny. Jest tam 18 gatunków, z których część nie jest wyróżniana, a obecnie znanych jest 46 gatunków (oczywiście niektóre z nich nie występują w Europie).

Ilustrowane okazy to prawdopodobnie Lamproderma splendens, ale to tylko zgadywanie. Wydaje mi sie, ze to ten gatunek, poniewaz okazy mają długie trzonki, okrągłe zarodnie, iryzującą gładką ścianę, na której chyba mogę dostrzec igiełki kryształków (na 3 i 4 zdjęciu) oraz jasną włośnię (co widać na 1 zdjęciu). Jesli to ten gatunek, to powinien miec jasno brązowe, równomiernie zabarwione, male 10-11 um średnicy zarodniki pokryte krótkimi brodawkami.

Jesli okazy mają inne cechy mikroskopowe, to możliwe, że jest to inny gatunek. Jak zwykle w przypadku śluzowców, rodzaj Lamproderma można pewnie oznaczać wyłącznie z mikroskopem.

Co do dostępnych kluczy, to można próbować szukać w internecie (ja się nie orientuję), oczywiscie strona cytowana przez Marka (zwlaszcza ta pierwsza) jest bardzo dobra, ale nie ma tam ilustracji wszystkich gtaunków.
Z drukowanych pozycji jest jeden 3-tomowy klucz w języku niemieckim, ale drogi i dość trudno dostępny, więc niestety nie ma wiele możliwości...