W tym materiale przedstawiamy tzw. element górski w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego.

W trakcie trwających od prawie 200 lat badań w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego stwierdzono występowanie 50 gatunków górskich schodzących na niż co stanowi 42,4 % ogólnej liczby 118 takich taksonów we florze Polski, wymienionych w opracowaniu M. Zając (1996). Wśród grup wysokościowych dominują gatunki reglowe (26) i ogólnogórskie (21), odnotowano również obecność dwóch taksonów podgórskich (Equisetum telmateia i Matteuccia struthiopteris) i jednego subalejskiego (Cirsium helenioides).
Większość gatunków górskich rosnących na obszarze południowo-zachodniej części województwa lubuskiego należy do roślin rzadkich, mających pojedyncze stanowiska np. Cirsium helenioides, Equisetum variegatum, Senecio rivularis i Thesium alpinum. Niektórych taksonów, zwłaszcza przedstawicieli rodziny storczykowatych Orchidaceae, podawanych przez niemieckich florystów, nie udało się odnaleźć. Najczęściej notowanymi gatunkami są Matteuccia struthiopteris i Valeriana sambucifolia. Część przedstawicieli flory górskiej oprócz stanowisk naturalnych rośnie na stanowiskach synantropijnych w pobliżu dawnych młynów (Matteuccia struthiopteris i Leucoium vernum), w zespołach parkowych (Allium ursinum, Geranium phaeum i Leucoium vernum) lub na terenach przekształconych przez człowieka np. na skarpach glinianek, skarpach na poboczach dróg czy pod liniami energetycznymi (Arnica montana).
Rośliny górskie występujące na badanym terenie związane są najczęściej ze zbiorowiskami lasów liściastych. W lasach łęgowych w dolinach rzek występują: Equisetum telmateia , Leucoium vernum, Lysimachia nemorum, Matteuccia struthiopteris i Veronica montana. Niektóre z nich znalazły korzystne warunki siedliskowe w buczynach Lasu Żarskiego (Lysimachia nemorum, Oreopteris limbosperma i Veronica montana) i w rezerwacie Buczyna Szprotawska (Dentaria enneaphyllos). Wzdłuż doliny Bobru między Szprotawą a Żaganiem rosną Carduus personata i Cardaminopsis halleri. Największym bogactwem gatunków górskich w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego charakteryzują się Wzniesienia Żarskie, dotychczas odnotowano tu 30 taksonów z czego 17 współcześnie.
Na występowanie stosunkowo licznych przedstawicieli elementu górskiego w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego duży wpływ wywarły następujące czynniki:
- bliskość pasm sudeckich: Wzniesienia Żarskie (mezoregion z największa koncentracją gatunków górskich – 30) są oddalone w linii prostej o około 25 km od Pogórza Izerskiego i około 85 km od Karkonoszy, najwyższego pasma Sudetów,
- urozmaicona rzeźba terenu z licznymi głęboko wciętymi dolinami drobnych cieków o znacznych spadkach,
- znaczne wyniesienie terenu z kulminacja na Wzniesieniach Żarskich – Gołębia 226,9 m n. p. m.,
- obecność rzek mających swoje źródła w Sudetach, (Bóbr i Nysa Łużycka) pełniących funkcję korytarza ekologicznego, który umożliwia migrację diaspor gatunków górskich,
- odpowiednie warunki termiczne i opady roczne powyżej 600 mm w najbogatszym w gatunki górskie mezoregionie (Wzniesienia Żarskie).

Autorzy opracowania w trakcie trwających od 2008 r. badań terenowych odnotowali 26 gatunków górskich schodzących na niż w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego. Poniżej prezentujemy część z nich.
Autorzy zdjęć: Piotr Kobierski, Romuald Piotrowski i Roman Ryś.

Alchemilla glabra



Allium ursinum



Arnica montana



Cardaminopsis halleri



Cirsium helenioides



Dentaria enneaphyllos



Equisetum telmateia



Galium rotundifolium



Galium saxatile



Geranium phaeum



Leucojum vernum





Lysimachia nemorum



Matteuccia struthiopteris





Oreopteris limbosperma



Polystichum aculeatum



Sambucus racemosa



Senecio ovatus



Senecio rivularis



Valeriana sambucifolia



Veronica montana