bio-forum.pl Zaloguj Wyloguj Edycja Szukaj grzyby.pl atlas-roslin.pl
2006-03-28 Jaworzno - iły i Równa Górka
« »
Botanika « wędrówki z Grzegorzkiem « 2006 «

#10922
od września 2006

2006-03-28 Jaworzno - iły i Równa Górka #1

2014.12.14 10:25 Edytuj wypowiedź Usuń wypowiedź

Piotr Grzegorzek
Będąc tego dnia w Jaworznie zauważyłem, że w najlepsze trwa w rejonie rynku budowa biblioteki. Teraz jest to spore czerwone gmaszysko. Wówczas został wykonany wykop. Na mapce miejsce akcji jest oznaczone kolorem żółtym.



Wtedy oglądałem powstający wykop. W tamtym czasie także po raz pierwszy zobaczyłem pstre iły w takiej ilości. Mają one karminową barwę i są przetykane szarymi smugami.





Bliżej powierzchni ziemi, gdzieś tak do głębokości 3 metrów warstwa iłów była żółtawa z szarymi pasmami.







Zrobiłem sporo zdjęć, ponieważ jak zaznaczyłem na wstępie po raz pierwszy zauważyłem taki przekrój tej formacji.





Pojawiło się pytanie, ile lat ma ta warstwa. Poszperawszy w dostępnej wówczas literaturze doszedłem do wniosku, że jest to perm dolny. Dokładniej była by to powstała wówczas zwietrzelina skał karbonu. Kilka lat później otrzymałem do zbioru próbkę pstrych iłów mioceńskich wyglądających dokładnie tak samo. Tedy mam problem. Czy to co teraz oglądniemy jako pełny profil ma prawie 280 milionów lat czy też zaledwie 15 a może mniej milionów lat. Do dzisiaj jednoznacznie nie udało mi się odpowiedzieć na to pytanie. Jest to zatem dowód na to, że w różnym czasie w różnych piekarniach można upiec niemalże taki sam chleb, jeśli dysponuje się takimi samymi składnikami, w tym przypadku karbońskimi iłowcami.





Przy północnym skraju wykopu zalegała warstwa prawie współczesnego piasku z cienką wstawka orsztynu. Tym mógł tutaj trafić nie wcześniej jak milion lat temu albo w geologicznej skali czasu dopiero co, bo jakieś 30 tysięcy lat temu.





Jak widać i tutaj od zarania dziejów nikt głęboko nie kopał.



W drugim etapie udałem się w rejon ulicy Insurekcji Kościuszkowskiej, dawniej Róży Luksemburg, gdzie podążając w kierunku Skałki przeszedłem przez Równą Górkę. Tutaj po bokach głębokiego wykopu odsłaniają się triasowe wapienie faliste.
Widać dolne warstwy prawie niezaburzone i leżące nad nimi skotłowane warstwy wapienia falistego.





To skotłowanie może być dziełem potężnego sztormu lub podmorskiego trzęsienia ziemi.









Potwierdzeniem hipotezy sztormu są znajdywane pomiędzy płatami wapieni toczeńce.



Wiek formacji jest przy takim niewielkim odsłonięciu trudny do określenia. Może to być górne piętro warstw gogolińskich dolnych względnie dolne piętro warstw gogolińskich górnych. Wszystko to stało się w przedziale czasu krótszym niż 5 milionów lat. Ta okolica to bardzo pouczająca odkrywka geologiczna. Niestety tak wówczas jak i dziś pełni rolę lokalnego wysypiska śmieci.

#57
od czerwca 2008

2006-03-28 Jaworzno - iły i Równa Górka #2

2014.12.14 11:11 Edytuj wypowiedź Usuń wypowiedź

Krzysztof Andrzejewski (krzynianek)
RE: "Pojawiło się pytanie, ile lat ma ta warstwa. Poszperawszy w dostępnej wówczas literaturze doszedłem do wniosku, że jest to perm dolny. Dokładniej była by to powstała wówczas zwietrzelina skał karbonu. Kilka lat później otrzymałem do zbioru próbkę pstrych iłów mioceńskich wyglądających dokładnie tak samo. Tedy mam problem. Czy to co teraz oglądniemy jako pełny profil ma prawie 280 milionów lat czy też zaledwie 15 a może mniej milionów lat. Do dzisiaj jednoznacznie nie udało mi się odpowiedzieć na to pytanie. Jest to zatem dowód na to, że w różnym czasie w różnych piekarniach można upiec niemalże taki sam chleb, jeśli dysponuje się takimi samymi składnikami, w tym przypadku karbońskimi iłowcami."

- Ok.11km w prostej linii na NW od tego miejsca, w omawianym przy innej okazji Zagorzu, przed laty ogladalem taki sam profil w glebokim wykopie budowlanym. Z tym, ze naprzemianlegle warstowanie czerwien/niebieskawa szarosc, bylo jeszcze bardziej intensywne, takze profil "zwalal z nog". Tu nie ma dylematu co do wieku - ily sa trzeciorzedowe. Po pierwsze - gorny karbon generalnie powinien plynnie przechodzic w najnizszy dolny perm, bez jakichkolwiek zmian lito-stratygraficznych (istnieje nawet pojecie karbo-perm). Niemniej nawet gdyby bylo inaczej (czego przyznaje, ze nie wiem) to trudno zakladac aby skaly karbonskie trwaly sobie odsloniete i podatne na wietrzenie, bez jakiegokolwiek przykrycia. I tu dotykamy sedna sprawy - il to il, skala mloda i nie-zdiagenezowana, gdyby nie brzmialo to smiesznie - mozna by rzec 'okruchowa luzna', czyli zbudowana z najmniejszych frakcji ilastych. Dopiero pod wplywem cisnienia i czasu (!), zamienia sie we wspomniany ilowiec - czyli skale zwiezla (w praktyce w lupki ilaste). Nie ma takiej opcji, aby wietrzejacy karbon przez prawie 300 milionow lat "przelezal" sobie w formie ilu i nie ulegl cementacji - czyli przemiany diagenetycznej w zwiezle, nieplastyczne ilowce. Bo co jak co, ale ilami pstrymi mozna sie wyswinic sakramencko - i dlatego urabia je bez problemu koparka bez koniecznosci przeprwadzania robot strzalowych.
Pozdrawiam

#10924
od września 2006

2006-03-28 Jaworzno - iły i Równa Górka #3

2014.12.14 21:04 Edytuj wypowiedź Usuń wypowiedź

Piotr Grzegorzek
Teraz też się skłaniam ku miocenowi, ale w pierwszej połowie ubiegłego wieku przyjmowano, że jest te pstre iły są częścią formacji permskiej. Tak sądził między innymi Stanisław Zaręczny oraz Stanisław Siedlecki opisując pewną cegielnię w Strzemieszycach.
Sytuacja geologiczna rynku w Jaworznie jest bardzo skomplikowana. Bliżej kościoła a więc niecałe 100 metrów od biblioteki odsłonięto ret, czyli najwyższe piętro triasu dolnego.
Co do sypkości i zwięzłości zależnej od wieku. Arkoza kwaczalska liczy sobie obecnie 307 milionów lat i wciąż jest w swojej masie sypka.

#58
od czerwca 2008

2006-03-28 Jaworzno - iły i Równa Górka #4

2014.12.14 21:14 Edytuj wypowiedź Usuń wypowiedź

Krzysztof Andrzejewski (krzynianek)
Arkoza to piaskowiec (arenitowy), wiec z zalozenia skala zwiezla a nie luzna. Akurat ta w rejonie Kwaczaly ma spoiwo zelaziste wiec slabo zwiezle - poza tym ulega wietrzeniu. Ale nawet taka nie jest przeciez 'urabialna' golymi rekami :)
« »
Botanika « wędrówki z Grzegorzkiem « 2006 «
Czy jesteś pewien/pewna, że masz coś (rzeczowego) do dodania?

Główna Ostatnia doba Ostatni tydzień Szukaj Instrukcja Kopiuj link Kontakt Administracja
ta strona używa plików cookie — więcej informacji