Podobno to bardzo niebezpieczne grzyby truj鉍e wi璚 pomy�la貫m sobie 瞠 dobrze by這by wiedzie� jak wygl鉅aj�. Niestety na www.grzyby.pl nie ma ich opisu - mo瞠 kt�� m鏬豚y wstawi� dobre zdj璚ia tych zas這nak闚, jak si� je odr騜nia i z czym mo積a pomyli�?

Ha! Napisz sobie zas這nak w google i szukaj do woli.
Zas這naki najcz��ciej maj� takie brzydkie - ry瞠 blaszki. Cz瘰to zasn闚k�, albo jej resztki - tak� paj璚zynowat� pod spodem. �mierdz� nieprzyjemnie. Nie wiem, co Ci jeszcze napisa�. Dla mnie te truj鉍e albo niezjadliwe (a takie s� w�r鏚 nich g堯wnie) s� odstr璚zaj鉍e. Maj� w swoim wygl鉅zie co� odrzucaj鉍ego. A zasad� g堯wn� znasz, prawda? Nie znasz, albo masz 0,1% w靖pliwo�ci - zostaw grzyba w spokoju.

W "Grzyby - leksykon przyrodniczy" Gr�nert'闚 jest napisane, 瞠 w Polsce w 1952 roku w dawnym wojew鏚ztwie pozna雟kim mia這 miejsce masowe zatrucie zas這nakiem rudym. Chorych by這 wtedy ponad 130 os鏏, 19 zmar這.
My�l�, 瞠 nie by這 to wynikiem pomy趾i - pewnie grzybki masowo pojawi造 si� w lasach i kto� wpad� na pomys�, 瞠by wrzuci� je do garnka... Pachnie rzodkiewk�, wi璚 pewnie dlatego si� spodoba�.
Grzyb闚 tych raczej nie mo積a pomyli� z typowymi gatunkami jadalnymi - inaczej ma si� sprawa z pozosta造mi zas這nakami. Zas這nak szpiczasty jest ca趾iem latwy do oznaczenia, bo ma charakterystyczny wygl鉅 - znalaz貫m go, wg. mnie bardzo 豉dny grzyb.

Nie powiedzia豚ym, 瞠 zaslonaki �mierdz� nieprzyjemnie :-) zapachy bywaj� ca趾iem mi貫 (np: rzodkiewka, no chyba, 瞠 kto� nie lubi ;-) mog� mie� te� korzenny zapach, zapach drewna cedrowego, any簑) owszem, niemi貫 te� si� zdarzaj� (kurzem, gazem), cz瘰to brak jest okre�lonego zapachu.

Jola dobrze Ci radzi - poszukaj sobie zdj耩 przez google - powinno by� ich tam sporo.

Nie tak do woli, w googlach pod has貫m "zas這nak rudy" na pierwszych stronach znalaz貫m w豉�ciwie tylko jedno zdj璚ie na kt鏎ym co� wida�. Ale rzeczywi�cie, na szcz��cie nie s� podobne do zbieranych gatunk闚.

Na upartego oba gatunki mo積a pomyli� z zas這nakiem os這ni皻ym (Cortinarius armillatus), kt鏎y jest jadalny (je�li kto� lubi "wynalazki"...).

Wpisz sobie nazwy laci雟kie:
Z.rudy - Cortinarius orellanus
Z.szpiczasty - Cortinarius speciosissimus

Powinny Ci si� wy�wietli� strony obcoj瞛yczne, tam b璠zie wi璚ej zdj耩.

Tak, ten przypadek zbiorowego zatrucia jest podawany w ka盥ej literaturze o zas這nakach, gdy zahacza o ich jadalno��.

Ciekawe tylko, czy potem by造 jakie� zatrucia tym gatunkiem?

No i ciekawe jak dosz這 do takiego zatrucia. Czy mo瞠 by這 to jakie� "zbiorowe 篡wienie"? Mo積a by tak s鉅zi� po liczbie zatrutych.

Mo瞠 kto� kiedy� znajdzie czas i b璠zi� mia� mo磧iwo�� dotarcia do pierwotnej publikacji na ten temat i podzieli si� z nami tu informacj� o detalach.

Fajnie by by這 :)

Szukaj鉍 zdj耩 zas這nak闚 prawdopodobnie znalaz貫m �lad publikacji opisuj鉍ej ten wypadek:

---

cytat:

The first known written account of intoxications with Cortinarius mushrooms is
probably the poisoning catastrophe in Poznan in 1952 documented by the Polish
physician Stanislaw Grzymala in his work: �Erfahrungen mit Dermocybe orellana
(Fries) in Polen. Massenvergiftung durch den Orangefuchsigen Hautkopf.� (31).

---

Ale oryginalnego tekstu nie uda這 mi si� w necie znale��.

Dzi瘯i.
Teraz tylko doj�� w jakim, to by這 czasopi�mie opublikowane i par� os鏏 ma pod r瘯� stosowne biblioteki.
Mo積a by artyku� zeskanowa�.

Zeitschrift f�r Pilzkunde 23: 138-144, 1957

Jest co� po angielsku. Pas.

Po niemiecku

"Im ganzen unterlagen der Massenvergiftung mit Pilzen in dieser
Zeitspanne 102 Personen, von denen 11 starben. Der klinische Verlauf
der Vergiftung war so ungew鐬nlich, dass er trotz der Feststellung des
Genusses von Pilzen in jedem Falle ernste Zweifel betreffs der Pilz酹iologie
aufkommen liess. Besondere Bedenken erweckte die Inkubationszeit
der Erkrankungen, d. H. die Zeitspanne von dem Genuss der
Pilze bis zum Erscheinen der ersten Krankheitssymptome, die 3-14
Tage dauerte.
�Auf diese Art �berschritt sie die Latenzzeit von Vergiftungen durch
Amanita phalloides und Gyromitra esculenta, die allgemein als l鄚gste
Inkubationszeit bei Pilzvergiftungen gilt. Die Vergiftungen wurden
von folgenden Erscheinungen begleitet: trockenheitsgef�hl sowie
Brennen in der Mundh鐬le mit sehr heftigem Durstgef�hl, wobei die
Kranken mehrere Liter Fl�ssigkeit im Laufe eines Tages zu sich nahmen.
Weiter beobachtete man Magen- und Darmst顤ungen sowie
�belkeit, Erbrechen, Bauchschmerzen, hartn踄kige Obstipation und
bei einigen Kranken Durchf鄟le. Oft trat Fr飉teln oder l鄚ger andauerndes
K鄟tegef�hl ein, jedoch ohne nennenswerte Steigerung der
K顤pertemperatur. Bei fast der H鄟fte der Erkrankungsf鄟le empfanden
die betreffenden Personen heftige Kopfschmerzen und
Schmerzen in der Lendengegend. In 17 F鄟len beobachteten wir in der
2. oder 3. Krankheitswoche ein juckendes papul飉es Exanthem, meistens
bei Kranken mit Obstipation. Bei 24 im Krankenhaus behandelten
F鄟len war der Verlauf der Krankheit ernst. In fast allen diesen
F鄟len konnten wir eine Nierensch輐igung mit Oligurie und Albuminurie
feststellen, manchmal mit Rest-N-Anstieg und Steigerung des
Harnstoffes im Blut. In der H鄟fte dieser F鄟le bestanden 猘eme, die
�brigen verliefen ohne 猘eme. In 4 F鄟len kam es zu einer manifesten
Ur鄝ie; f�nfmal traten auch meningeale Symptome auf. Bei fast allen
klinisch behandelten Kranken, sogar bei denen mit leichterer Erkrankung,
beobachteten wir in der regel eine Beschleunigung der
Blutsenkungszeit sowie eine m酲sige bis starke Leukozytose mit
Linksverschiebung. In allen diesen Krankheitsf鄟len � auch bei den
nicht hospitalisierten � haben wir eine Blutdruckerh鐬ung n i c h t
beobachtet. Der Verlauf der Krankheit hatte einen langwierigen
Charakter; auch die Rekonvaleszenz dauerte Wochen bis Monate.
In den schwersten F鄟len trat der Tod fr�hestens nach 6 und sp酹estens
nach 161 Tagen ein, vom Ausbruch der Krankheit gerechnet. In 9 von 9 Introduction Introduction
10 11 Todesf鄟len wurde eine Obduktion durchgefuhrt, und zwar durch
das Institut f�r gerichtliche Medizin bzw. das Anatomisch-Pathologische
Institut der Medizinischen Akademie in Poznan. In den Vordergrund
des anatomisch-pathologischen Bildes treten insbesondere
Nierenver鄚derungen im Sinne einer Nierenparenchymsch輐igung,
meistens in Gestalt einer schweren Nephrosis toxica oder einer Nephritis
interstitialis � gekennzeichnet durch nekrotische Ver鄚derungen
der Tubuli, manchmal durch hyaline Entartung der Glomeruli und
deren Schrumpfung sowie vielfache Infiltrationen mit Lymphozyten
des Nierenparenchyms.

Po angielsku

�During this period altogether 102 people suffered mushroom poisoning,
of whom 11 died. The clinical course of the intoxications was
so unusual that, although mushroom ingestion could be verified, serious
doubts about the aetiology were raised, particularly because of
the long incubation time, the time from ingestion of the mushrooms to
onset of symptoms varying from 3 to 14 days.
This exceeds the latency times for poisoning by Amanita phalloides
and Gyromitra esculenta, which up until then had been the longest
known latency times for mushroom intoxication. Intoxication was accompanied
by the following symptoms: dehydration, a burning sensation
in the mouth and severe thirst, the victim drinking several litres
of fluids during 24 hours. Gastrointestinal upsets, with nausea, vomiting,
abdominal pain, severe constipation and, in some patients, also
diarrhoea, were also seen. Shivering or prolonged chills without any
marked increase of body temperature frequently occurred. Almost
half of the victims had severe headache and lumbar pain. In 17 cases
papular exanthema with itching occurred during the second and third
week of illness. This was particularly common in patients who had
suffered from constipation. In 24 patients who were treated in hospital
the course was serious. In all these cases, renal injury with oliguria
and albuminuria was observed, sometimes with increased residual nitrogen
and increased blood urea. Oedema was present in half of these
patients; the remainder had no oedema. In 4 cases manifest uraemia
developed and in 5 meningeal symptoms also occurred. In almost all
the patients treated in hospital, even in milder cases, an increased ESR
and moderate or severe leukocytosis with left displacement was noted.
Elevated blood pressure was not observed in any of the patients, even
those treated in hospital. The course of the illness was prolonged and
convalescence took weeks or sometimes months.
In the severest cases, death occurred after at the earliest 6 and at the
latest 161 days, calculated from the time of onset of symptoms. In 9
of the 11 deaths, autopsy was performed at a department of forensic
medicine, viz. at the Department of Anatomy and Pathology at the
Medical Academy in Poznan. Prominent patho-anatomical features
were renal changes in the form of severe toxic nephritis or interstitial
nephritis, manifested as necrotic changes in the tubuli, sometimes
hyalin deposits in the glomeruli and shrivelling of the latter, and
extensive infiltration of lymphocytes in the renal parenchyma�.

Piwo dla mnie Marku :)

Po Polsku nale瘸這by odszuka� jakie� t逝maczenie, lub przet逝maczy�.
Grzyma豉 w 1957 nie mia� za bardzo wyj�cia, Acta mycologica istniej� dopiero od 1965, wi璚 gdzie by napisa� po Polsku? W Trybunie Ludu ? :))) I tak skubany odwa積y, 瞠 rok po "czerwcu" pisa�, 瞠 w Poznaniu umierali ludzie. Co za r騜nica, 瞠 wcze�niej i 瞠 przez grzyby.....

Zblokowa豉m Twoje " Zeits...", wklei豉m w google i pokaza� mi si� angielski tekst w Adobe. Niewa積e.

Dzi瘯i Piotrku. Mo瞠 by� piwo :)
Dzieki za artyku� w PDF. Je�li ten tekst to ca造 atryku� Grzyma造 to niestety nie ma w nim interesuj鉍ych informacji socjologicznych.

Po prostu jestem ciekaw jak dosz這 do takiej mas闚ki - rozumiem pojedyncze pomy趾i pojedynczych os鏏 od czasu do czasu - a co tu by這? wesele? sto堯wka zak豉dowa?
ciekawe ...

Znalaz貫m jeszcze co� co mo瞠 troch� spraw� wyja�ni� - fragment tekstu ze strony http://www.lk-dbr.de/php/amt66/2002.php

---

cytat:

Diese Betrachtungsweise entbehrt sicherlich nicht ganz einer gewissen Schl�ssigkeit, sie geht aber im Kern wohl doch an der Sache vorbei. Im Oktober des Jahres 1952 erkrankten in Polen unter r酹selhaften Umst鄚den innerhalb von 10 Tagen mehrere Hundert Menschen, von denen mindestens 11 an akutem Nierenversagen starben. Problem war, dass zun踄hst niemand die Ursache finden konnte und damit die Therapie erschwert wurde.

Nachdem es f�r die Opfer bereits zu sp酹 war, fanden die Toxikologen nach detektivischer Kleinarbeit dann doch die Erkl酺ung, den ber�hmten gemeinsamen Nenner: anl酲slich eines Dorffestes in einem Ort zwischen Posen und Bromberg hatten alle Patienten ? 6 Tage vor der ersten 酺ztlichen Alarmierung ? Pilze gegessen; wie sich sp酹er herausstellte, waren gro絽 Mengen des Orangefuchsigen Rauhkopfs darunter. Weil die Latenzzeit bei diesem Pilz aber, wie man inzwischen wei�, zwischen 3 und 19 Tagen liegen kann, ist die Zuordnung bestimmter pathologischer Symptome zu der konkreten Ursache nicht einfach, sie war in diesem Fall sogar unm鐷lich, da man den Pilz zun踄hst gar nicht im Visier hatte.

---

Mo瞠 kto� znaj鉍y niemiecki to przet逝maczy? Czy瘺y zatrucie mia這 miejsce na wiejskiej imprezie?

Dzi瘯i. Interesuj鉍y nas fragment jest to to zdanie:

Nachdem es f�r die Opfer bereits zu sp酹 war, fanden die Toxikologen nach detektivischer Kleinarbeit dann doch die Erkl酺ung, den ber�hmten gemeinsamen Nenner: anl酲slich eines Dorffestes in einem Ort zwischen Posen und Bromberg hatten alle Patienten - 6 Tage vor der ersten 酺ztlichen Alarmierung - Pilze gegessen; wie sich sp酹er herausstellte, waren gro絽 Mengen des Orangefuchsigen Rauhkopfs darunter.

Strasznie d逝gie i zawi貫.
Tu trzeba kogo� z praktyczn� znajomo�ci� niemieckiego do precyzyjnego rozszyfrowania.


Z tego co ja mog� zrozumie� to jest tam o wiejskiej imprezie (Dorffestes).
S鉅z鉍 z ilo�ci strutych i miesi鉍a, to nie by造 do篡nki, wi璚 raczej wesele.

Dr嘀鉍 dalej ciekawe kto, jaki "wsiowy racjonalizator" wpad� na pomys� zebrania tych grzyb闚 - normalnie nie zbieranych - i jak sw鎩 nietypowy pomys� t逝maczy� po wydarzeniach miejscowej spo貫czno�ci?
Co my�la造 o tym kucharki kt鏎e to obrabia造 i nie wyrzuci造?

Ale pewnie tej informacji si� ju� nie znajdzie, chyba 瞠 na drodze wywiadu z "篡j鉍ymi uczestnikami pami皻nej imprezy".
Jaka to by豉 miejscowo��? Tam te� 篡j� internauci!

Chyba trzeba b璠zie wys豉� agenta ;-))

A mo瞠 to si� w Turwi potruli albo w R鉉iniu? Popytaj si� Aniu.

A powa積iej to mo瞠 na uczelni w Poznaniu co starsi pami皻aj� spraw� i wiedz� kto pami皻a lepiej?
Mo瞠 przy okazji mog豉 by� si� zapyta�?

I po�piech wskazany, z ka盥ym dniem ubywa �wiadk闚, a u jeszcze 篡j鉍ych ubywa po章cze� pomi璠zy neuronami. Wszak to ju� ponad 50 lat min窸o.
:)

Najbli窺za okazja nadarzy si�... we wrzesniu ;-)))) Na p馧nocnych rubie瘸ch Polski...

Truli si� gdzie� dalej od Turwi...

Widz� 瞠 "�ledztwo" utkn窸o w martwym punkcie . A ja jeszcze troch� poszuka貫m (ta zabawa w detektywa zaczyna by� wci鉚aj鉍a ) i oto co znalaz貫m:

---

cytat:

La sindrome orellanica

Il primo episodio descritto scientificamente; dovuto al micologo polacco Grzymala e risale al 1965.

Durante un pranzo di matrimonio, in Polonia, ci furono circa 200 intossicati e 19 morti per intossicazione tardiva (15-20 giorni) dai funghi consumati.

---

Czyli jedno z zatru� tak jak wnioskowa� Marek mia這 miejsce podczas przyj璚ia weselnego.
Ale trafi貫m te� informacj� o zatruciu uczni闚:

---

cytat:

Einer dieser dramatischen Vergiftungsf鄟le erregte Anfang der 50er Jahre die allgemeine 猈fentlichkeit, als sich in Polen eine ganze Schulklasse vergiftete. Innerhalb k�rzester Zeit starben einige Sch�ler besagter Klasse an akutem Nierenversagen.

Der Verdacht lag nahe, da� es sich bei dieser Art von Erkrankungen um eine Massenvergiftung handeln mu腷e, da alle Sch�ler an den gleichen Symptomen erkrankten bzw. starben. Aber wo waren die gemeinsamen Ursachen daf�r zu suchen ?

Man fand schlie羦ich heraus, da� die betroffenen Sch�ler reichlich eine Woche vorher eine gemeinsame Pilzmahlzeit zu sich genommen hatten, die unter anderem auch Exemplare des Orangefuchsigen Hautkopfes (Cortinarius orellanus lat.) enthielten.

---

Wi璚 to nie by� jeden wypadek.

Na pocz靖ku lat pi耩dziesi靖ych m鎩 wujek, w闚czas doktor, potem docent Stanis豉w Grzyma豉, pracuj鉍 jako lekarz w Ostrowie
Wielkopolskim zetkna� si� z fal� zatru� w rejonie swego dzia豉nia. Co najciekawsze- zatrucia wyst瘼owa造 w okresie �wi靖 Bo瞠go narodzenia. M這dego lekarza zaintrygowa� problem o rozpocza� poszukiwania przyczyn. To by造
pasjonuj鉍e poszukiwania- znam to z jego opowie�ci, ja by貫m w闚czas ma造m ch這pcem. Przyj像 w swych poszukiwaniach kilka tez,
mi璠zy innymi za這zy�, 瞠 tradycyjna kuchnia wymaga na stole wigilijnym potraw z grzyb闚 suszonych a termin wyst雷ienia objaw闚 oraz zgony nie sa przypadkowe. Ten trop okaza� si�
celny.
Poszukiwania utrudnia� fakt op��nienia si� objaw闚 zatrucia w stosunku do daty konsumpcji. O ile pamietam- toksyna zas這naka powoli
uszkadza nerki a proces ten wymaga od 2 do 17 dni dla pojawienia sie objaw闚 klinicznych.

Nie znam wszystkich szczeg馧闚 ale we wsp馧pracy z mikologiem uda這 Mu si� wskaza� sprawc�- w豉�nie zas這naka rudego-
Cortinarius(dermocybe )Orellana Fries. Nauczy貫m sie tej nazwy na pami耩 i pami皻am ja od ponad pi耩dziesi璚iu lat choc do
niczego nigdy nie by豉 mi potrzebna.
Mam w domu odbitke Jego pracy: Zur toxischen Wirkung des orangefuchsigen Hautkopfes (Dermocybe orellana F.) zamieszczconej w
periodyku Deutsche Zeitschrift fuer gerichtliche Medizin 49, 91-99 (1959)
Jest chyba dost瘼na:
www.springerlink.com/content/pt8r2843r0g6t550/
Jest tam te� fotografia tego "grzybka". Zwyk造 blaszkowiec, z prost� d逝g�, g豉dk� n霩k�, kraw璠� kapelusza nieco opuszczona.
Z pracy wynika, 瞠 w roku 1952 stwierdzono 11 przypadk闚 �miertelnego zatrucia, w czterech przypadkach stwierdzono uremi�,
przeprowadzono 9 sekcji zw這k i w we wszystkich przypadkach stwierdzono ci瞛kie uszkodzenie nerek. Zdaj� sobie spraw�, 瞠 z
pewno�cia nie wychwycono wszystkich przypadk闚, cz瘰to cz這wiek umiera nie wiadomo na co i rodzina przyjmuje to jako wole bo蕨
nie dochodz鉍 przyczyn.
W uznaniu zas逝g na tym polu awansowa� i przez d逝gie lata by� dyrektorem Wojew鏚zkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w
Poznaniu.
Pochowany w Alei Zas逝穎nych cmentarza junikowskiego w Poznaniu, w okolicy krzy瘸.

Prawd� powiedziawszy jestem zaskoczony, 瞠 po tylu latach 篡je jeszcze wspomnienie tamtej tragedii. Dzi� �wiadomo�c zagro瞠�
od grzyb闚 jest wi瘯sza, zbieramy tylko par� znanych gatunk闚 a nade wszystko- na nasze szcz��cie zas這nak jest bardzo rzadkim
grzybem.
Tu jest pe貫n wykaz literatury w tym przedmiocie, w tym kilka prac Wuja:
www.vetpharm.unizh.ch/reloader.htm?http://www.vetpharm.unizh.ch/giftdb/pflanzen/0058_lit.htm?inhalt_c.htm

Wielkie dzi瘯i za podzielenie si� swoimi informacjami. Szczeg鏊nie ciekawy jest dla mnie opis jak stawia� hipotezy.
Ciekawe jest te� zwr鏂enie uwagi na to, 瞠 pewnie tak by這 od zawsze (albo przez d逝窺zy czas) - ludzie czasem umierali - dopiero rozwini皻y system gromadzenia informacji medycznej plus dociekliwo�� badacza pozwoli造 na dostrze瞠nie odleg造ch zwi頊k闚 przyczynowo-skutkowych.

Nie wiem na ile znanana jest sprawa toksyczno�ci tych gatunk闚 w og鏊ne spo貫cze雟twa - pewnie w r闚nie nik造m stopniu jak wiedza o toksycznych gatunkach wog鏊e - ale to na co natykam si� w dos這wnie ka盥ym opracowaniu rodzaju Cortinarius - to informacja, 瞠 toksyczno�� gatunk闚 Cortinarius z tego kr璕u Orellani po raz pierwszy stwierdzono po masowym zatruciu w Polsce, w latach 50-tych.
Musia豉 to by� du瘸 sensacja bo wcze�niej uwa瘸no Cortinarius za jadalne, wzgl璠nie bez wi瘯szej toksyczno�ci.

Np. aktualnie wydawana Cortinarius Flora Photographica, skandynawskich autor闚, podaje:

"The toxicity of C. orellanus became known in the late fifties, when the species appeared to be the cause of a series of deaths in Poland (Grzymala 1957 [Zeitschrift f�r Pilzkunde 23: 138-144, 1957]). C. rubellus became known to be poisonous much later, and the first documented death caused by this species was reported in Scandinavia 1981 (Norway. As early as in the mid seventies, however, a serious poisoning was recorded in Finland.

My�le 瞠 b璠zie to cytowane tak d逝go jak d逝go b璠� wychodzi� opracowania Cortinarius.

"Poison Story (8.) - Podst瘼ny grzybek" 18 wrze�nia 2017 Autor: Kuba Grom
"Jesieni� 1952 s逝瘺y medyczne w 闚czesnych powiatach koni雟kim i aleksandrowskim zacz窸y notowa� niepokoj鉍y wysyp chor鏏 gastrycznych. Chorzy z pocz靖ku dostawali lekkiego rozstroju 穎章dka, nudno�ci, wymiot闚 i zapar�. Do objaw闚 do章cza這 przemo積e pragnienie, b鏊 brzucha bez konkretnej lokalizacji, dreszcze i ci鉚貫 uczucie zimna. W ci篹szych stanach zachorowanie ko鎍zy這 si� utrat� przytomno�ci. We wszystkich przypadkach stwierdzano ci篹kie uszkodzenia nerek, prowadz鉍e do ustania ich czynno�ci i martwicy.
Zachorowania szybko przyj窸y posta� epidemii - do ko鎍a jesieni zachorowa造 102 osoby, z czego a� 11 zmar這.
Spraw� zaj像 si� pracuj鉍y w tym rejonie lekarz Stanis豉w Grzyma豉. Najwa積iejsze by這 powi頊anie zachorowa� z konkretnym czynnikiem.
...
�r鏚豉:
* Grzyma豉 S (1958) �miertelne zatrucia rzekomo jadalnym gatunkiem grzyb闚. Rocz, Pa雟tw. Zakl. Hig. 9:115-119
* Grzyma豉 S (1961) �miertelne zatrucia rzekomo jadalnym gatunkiem grzyba II. Niekt鏎e cechy farmakologiczne zas這naka rudego (Cortinarius orellanus Fr.). Rocz Pa雟tw Zakl Hig 12:363-371
* Grzyma豉 S (1961) �miertelne zatrucia rzekomo jadalnym gatunkiem grzyba III. Wyodr瑿nienie truj鉍ej substancji - orellaniny. Rocz Pa雟tw Zakl Hig (Poland) 12:491-498
* Skirgie陶o A, Nespiak A (1958) Cortinarius (Dermocybe) orellanus Fr., non Qurl. - przyczyna licznych zatru� grzybowych w Polsce w latach 1952-1955. Acta Soc Bot Polon (Poland) 27:215-220
* Trond Schumacher, Klaus Hoiland, Muschroom Poisoning Caused by Species of the Genus Cortinarius Fries, Arch. Toxicol (1983) 53. 87-106
* Wysocki K, Ruszkowski M, Raszeja S (1958) Ci��kie toksyczne uszkodzenie nerek w przebiegu zatrucia zas這nakiem rudym (Cortinarius orellanus). Pol Tyg Lek (Poland) 13:1314-1317"

https://nowaalchemia.blogspot.com/2017/09/poison-story-8-podstepny-grzybek.html?fbclid=IwAR00Z8sgt6BcHC6BK0vFs98vCmCQbaJorppNZ8Fc739OYTwo6CmwDBzTj8Y

"Cortinarius (Dermocybe) orellanus Fr. non Quel. - przyczyn� licznych zatru� grzybowych w Polsce w latach 1952-58" 1958 Skirgie陶o, Nespiak
https://pbsociety.org.pl/journals/index.php/asbp/article/view/asbp.1958.011/6190