2003

Jeżdziłem wiele po Polsce i zbierałem grzyby w wielu miejscach. W większości przypadków każdy grzyb miał jakąś swoją miejscową nazwę znaną tylko mieszkańcom danego terenu.

Założyłem ten temat po to aby każdy mógł napisać z jakimi nietypowymi-regionalnymi nazwami grzybów się spotkał i aby ktoś zbierający grzyby na wyjeździe nie miał problemu z dogadaniem się z miejscowymi zbieraczami.

Zaczynając temat powiem o grzybie pod tytułem "Płachetka Kołapakowata" - "Rozites caperatus". Grzyb ten na mazurach często jest nazywany "Turkiem" lub "Kołpakiem".

Z ciekawszych które słyszałem:

panienki, czubki - muchomor mglejarka (rdzawobrązowy)

suche wojtki - małe rurkowe grzyby, nie wiem jaka jest ich prawidłowa nazwa ale prawdopodobnie jest to jakiś gatunek maślaków.

cukrówka - rycerzyk czerwonozłoty

surojadki - ogólnie gołąbki

Hm, nazw ludowych jest tak dużo, są tak różnorodne, że znajomość ich jest chyba nie do ogarnięcia. Np. jeden gatunek może mieć wiele nazw w zależności od regionu (rónie pojmowanego), np. borowik ponury ma około 20 nazw regionalnych...

Pod taką samą nazwą mogą kryć się w różnych regionach różne gatunki np. siniak to nazwa używana zarówno dla borowika ponurego, podgrzybka brunatnego i piaskowca modrzaka (być może jeszcze dla jakiegoś siniejącego gatunku..)

Dużo nazw regionalnych jest w starych atlasach Orłosia. Ciekawsze przykłady to np. krowia gęba - kolczak dachówkowaty

murzynek - maślak pstry

gęsi pępek - maślak ziarnisty

wilczy krasik - borowik ponury

czeszczewik - koźlarz babka

zwiędlak tańcówka- twardzioszek przydrożny

Płachetkę kołpakowatą poznałam najpierw pod nazwą "niemka" - było to w okolicach Drawna w latach 70-tych

A ten "suchy wojtek" to najprawdopodobniej nazwa maślaka sitarza...

Poznawanie nazw ludowych jest fascynujace, ale chyba nie uprości nam życia... Powodzenia

Poznanie ludowych nazw grzybow z pewnoscia nie ulatwi nam zycia, ale czasem moze pomoc. Ten temat jest glownie jako ciekawostka.

Michu! Jeżeli znajdziesz się w Gorlicach i usłyszysz o "żniwiarkach" to znaczy, że rosną gołąbki zielonawe, "osikowce" to koźlarze czerwone, na twardzioszki mówi się "panienki", a łysiczkę lancetowatą (Psilocybe semilanceata) gorliccy narkomani nazywają "knypiakiem jargniętym" :)))

Moim zdaniem też warto znać nazwy zwyczajowe, zwłaszcza że są bardziej rozpowszechnione od naukowych.

Temat oczywiście bardzo ciekawy. Tym bardziej, że część nazw już zanika z powodu coraz powszechniejszego dostępu do atlasów. Jeszcze do niedawna atlasy grzybowe były rarytasem nie do zdobycia i wiedzę o grzybach zdobywało się od innych mniej lub bardziej znających się na nich grzybiarzy. Teraz trochę to się zmnieniło, ciekawa jestem jak przebiegałaby rozmowa o tych samych gatunkach prowadzona przez ludzi z różnych regionów.. Mój mąż będąc ostatnio na rybach pogadał o efektach łowienia z miejscowym wędkarzem. Ani jeden, ani drugi chyba nie wiedzieli o jakich rybach mówią, ale obaj byli bardzo zadowoleni ze swoich osiągnięć. W Wielkopolsce (nie wiem, czy w całej, ale w wiosce, w której mieszkam - ok. 50 km na pd. od Poznania) na maślaki pstre mówi się "miodówki", na czubajki kanie - "sowy", a na podgrzybka złotawego - "sinka", a podgrzybki brunatne to "czarne łebki". Znajomość grzybów ogranicza się przeciętnie do ok. 10-15 gatunków.

maślaki pstre nazywane są także jakubkami. Z taką nazwą spotkałem się na Mierzei Wislanej.

Z okolic Tomaszowa Maz.:

pecłonki - to są gąski zielone i szare

niemki - płachetki kołpakowate

krawce - czerwonne koźlarki

Północne Mazowsze:

prośnianki - gąski

osaki (od osiki) - kozaki czerwone na podlasiu nazywane kraśniakami. Trafna nazwa i czerwone i piękne.

u nos w Katowicach godo sie na niekere tak:

olszowka - krowiak podwinity (ale to chyba starndard);

szampionka - czernidlak kolpakowaty;

kozok - kazdy z kozaków (po co sie rozdrabniac :);

prawok - prawdziwek;

siniok - piaskowiec modrzak;

bedka - gołąbki (przewaznie golabek winny);

no a reszta kerych nie zbierom to psiaki (a moga to nawet i jadalje grzyby byc :))

Ale to nawet w jednym regionie kazdy ma swoja inna nazwe na te same grzyby!

Nie wiem czemu, ale bardzo lubię gwarę śląską, zresztą inne też:-)

Bardzo mile odbierają mi się te wszystkie gwary i do mówiącej osoby od razu nastawiam się bardzo optymistycznie.

Kiedeś gdy częściej służbowo bywałem na Górnym Śląsku to zawsze włączałem taką stację w samochodowym radiu, gdzie non stop "naginają" po śląsku:-)

Super sprawa:-)))

Szkoda Jimi, że nie jest to jakiś plik dżwiękowy:- (